အြန္လိုင္း လံုျခံဳေရး

လြန္ခဲ႕တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္း ကမာၻတစ္၀ွမ္းလံုးမွာ အင္တာနက္ သံုးစြဲမႈႏႈန္း ရုတ္တရက္ ျမင္႕တက္လာတဲ့
နည္းတူပဲ အြန္လိုင္းကေန တဆင္႕ အခ်က္အလက္ ခိုးယူမႈ၊ ဘဏ္အေကာင္႕ နံပါတ္ခုိးယူသံုးစြဲမႈ၊ စတဲ့
 ဆိုက္ဘာ ဒုစရုိက္မႈေတြလည္း တေျပးညီ ျမင့္တက္ လာခဲ႕ပါတယ္။ဒီေန႕ေခတ္ရဲ႕ အင္တာနက္သံုးစြဲသူအားလံုးရဲ႕ 91% ဟာအြန္လိုင္း အႏၲရာယ္ေတြရဲ႕ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရၿပီး ဘယ္ကုိကာကြယ္ ရမလဲ ဆိုတာလဲ မသိၾကရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ Online Security အတြက္ လံုျခံဳ စိတ္ခ် ရေအာင္ ကာကြယ္ ေပးႏိုင္တဲ့ အခ်က္ (၁၀) ခ်က္ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။

နံပါတ္ (၁)

သင့္ကြန္ပ်ဴတာမွာ ေကာင္းမြန္တဲ႕ Antivirus နဲ႕ Anti-spyware ေတြ Install
လုပ္ထားဖို႕လိုအပ္ၿပီး အျမဲ Up-to-date ျဖစ္ေနေအာင္ ျပဳလုပ္ထားသင့္ ပါတယ္။
Recommended ေပးထားတဲ့ Anti-spyware ေတြကို ဒီလင့္ခ္မွာ ၾကည့္ရႈ
ႏိုင္ပါတယ္။

နံပါတ္(၂)

ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သိတဲ့၊ သံုးေနက် ျဖစ္တဲ့၊ ယံုၾကည္ရတဲ့ Website ေတြကိုသာ
၀င္ေရာက္ ၾကည့္ရႈ႕ သင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ သင္မသိတဲ့ တစ္ခါမွ မသံုးဘူးတဲ့
Website တစ္ခုကို ၀င္ၾကည့္ မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေၾကာ္ျငာ(Ad) ေတြ၊ ေခါင္းစည္း
(Banner) ေတြကို Click မႏွိပ္မိဖို႕ သတိထားပါ။

နံပါတ္(၃)

Email ကတဆင္႕ ေရာက္ရွိလာတဲ႕ Attachment File ေတြကို Download မယူခင္ေရာ ယူၿပီး မ Run ခင္မွာပါ Virus Scan စစ္ေဆးပါ။

နံပါတ္(၄)

သင့္ရဲ႕ Operating System နဲ႕ Browser တို႕ကို ပံုမွန္ Update
ျပဳလုပ္ေပးပါ။ ပိုေကာင္းတဲ့ လံုျခံဳေရး အတြက္ဆိုရင္ အင္တာနက္ သံုးစြဲတဲ့အခါ
ကိုယ္သံုးတဲ့ Browser ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးထုတ္ Version ကိုအသံုးျပဳၿပီး
သံုးစြဲသင့္ပါတယ္။

နံပါတ္(၅)

သင္႕ရဲ႕ Password ( Email, Bank Account ) ေတြကို ဘယ္သူ တစ္ဦး
တစ္ေယာက္နဲ႕မွ ဘယ္လို အေၾကာင္း ျပခ်က္ အတြက္ျဖစ္ေစ Share မသံုးမိပါေစနဲ႕။
Password ေရြးခ်ယ္တဲ့ အခါမွာလဲ Strong ျဖစ္ေအာင္ေရြးပါ။ Password
တစ္ခုေရြးတဲ့ အခါ

• 1. Capital Letters
• 2. Small Letters
• 3. Symbols
• 4. Numbers

အထက္ပါ (၄) ခုအနက္ (၃) ခု ပါ၀င္သင္႕ပါတယ္။ Password ကိုလဲ (၃) လတစ္ႀကိမ္ေလာက္ အသစ္ေျပာင္းသင္႕ပါတယ္။
ၿပီးေတာ႕ အလြယ္တကူ ခန္႕မွန္းႏိုင္တဲ႕ Password မ်ိဳးေတြ မေပးသင္႕ပါဘူး။
ဥပမာေျပာရရင္- ဖုန္းနံပါတ္၊ ခ်စ္သူရည္းစား အမည္၊ စသည္ေပါ့။

နံပါတ္(၆)

Website တစ္ခု ဖြင့္မယ္ဆိုရင္ Browser Address Bar ေပၚမွာ URL ကုိ အျပည့္ အစံုရိုက္ပါ။ ဥပမာ သင္က Gmail ကို၀င္မယ္ ဆိုရင္ http://mail.google.com လို႕ http:// ပါ ပါေအာင္ ရိုက္ပါ။

နံပါတ္(၇)

Login Page တစ္ခုမွာ Password ရိုက္ထည့္ ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အေပၚက Address မွာ
http အစား https လို႕ ေျပာင္းေနလား ေသခ်ာေအာင္ ၾကည့္ပါ။ Https ဟာ SSL (
Secure Sockets Layer) ျဖစ္ၿပီး Http ထက္ ပိုၿပီး Security ေကာင္းပါတယ္။

နံပါတ္(၈)

Phishing Emails ( ေမးလ္အတုမ်ား ) ကိုသတိထားပါ။ သင့္ထံ ေရာက္လာတဲ့
ေမးလ္ေတြထဲက ဥပမာ- ဒီလင့္ခ္ကို ႏွိပ္ၿပီး Account Settings ကို ေျပာင္းရန္
အစရွိသည္ အားျဖင့္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေမးလ္ေတြက Link ေတြကို မႏွိပ္မိ ပါေစနဲ႕။
သင့္ကို Spoofed Pages ( Page အတု )ေတြဆီကို ေခၚသြားၿပီး Login
၀င္ခိုင္းႏိုင္လို႕ပါ။ Phishing နဲ႕ Spoofed အေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းမွာ အက်ယ္
ရွင္းျပပါ့မယ္။

နံပါတ္(၉)

အသံုး ျပဳၿပီးတဲ့ အခါ အျမဲတမ္း Logout ထြက္ပါ။ Logout ထြက္ရံု တင္မက
Browser ရဲ႕ Cache နဲ႕ History ေတြကို ရွင္းေပးပါ။ ( Mozilla Firefox
မွာဆိုရင္ Tools ထဲက Clear Private Data ကိုႏွိပ္ၿပီး အမွန္အားလံုးျခစ္၊
Clear လုပ္ေပးပါ )

နံပါတ္(၁၀)

Internet Cafe ေတြက Public Computers ေတြမွာ Bank အေကာင့္လို အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္အလက္ မ်ိဳးေတြ မသံုးစြဲပါနဲ႕။ သံုးရမယ္
ဆိုရင္လဲ Spyware, keystroke-logger, password-sniffer ေတြလိုမ်ိဳး
Software ေတြ အဲဒီ Computer ေတြမွာ Install လုပ္ထားမထား ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ပါ။
အထက္ပါအခ်က္ (၁၀) ခ်က္ကို လိုက္နာျခင္းျဖင့္ သင့္အတြက္ ဆိုက္ဘာ အႏၲရာယ္မွ
90% ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုက္ဘာ တိုက္ခိုက္ခံရမႈ အႏၱရာယ္မွ
ကင္းေ၀းၾကပါေစ။